logo Sierpc online

Newsy | Ogłoszenia | Forum Dyskusyjne | Księga pozdrowień | Hyde Park Zaloguj się | Rejestracja

Co proponujemy:
O mieście
Historia
Kultura
Zabytki
Informator
Sport
Sierpeckie linki
Galeria zdjęć
Archiwum
Strona główna




Jeśli masz jakieś pytania, propozycje, sugestie odnośnie historycznych stron "Sierpc online" napisz do nas!
Historia Sierpca
poprzednia strona

Kasztelania Sierpska powstała prawdopodobnie w poł. XII w. Utworzono ją z części dotychczasowych kasztelanii płockiej i raciąskiej, była to kasztelania powiatowa, mniejsza, zwana także drążkową.
Jednakże pierwszym znanym ze źródeł kasztelanem był Jan z Łysakowa herbu Boleścic, poświadczony dla lat 1350-1363 (niewykluczone zatem, iż był on faktycznie pierwszym sierpeckim kasztelanem).

Poniżej przedstawiono listę sierpeckich kasztelanów, poczynając od Jana z Łysakowa herbu Boleścic.

  1. Jan z Łysakowa h. Boleścic, ok. (1350-1363).
    Współpatron kościoła parafialnego w Bonisławiu przed 1350 r., kiedy to wiódł spór przed sądem biskupa Floriana ze swymi bratankami z Bonisławia i uzyskał potwierdzenie prawa patronatu. Wystąpił on jeszcze w 1363 r. jako świadek dokumentu wystawionego przez wojewodę i starostę płockiego Dadźboga, potwierdzającego prawa rycerskie szlachty z rodu Prusów zamieszkałych w pobliżu Płocka.
    Żył prawdopodobnie jeszcze kilka lat później, a jego bezpośrednim następcą został Jan z Baboszewa.


  2. Jan z Baboszewa h. Prawdzic (ok. 1390-1413).
    Występuje w źródłach w 1390 r., gdy jego syn Sasin był już podkomorzym sochaczewskim a wkrótce i tamtejszym kasztelanem (1391-1421). Tak więc mógł zostać kasztelanem już około 1370 r.


  3. Mikołaj z Niedarzyna h. Pobóg (ok. 1436-1447).
    Pojawia się w źródłach jako kasztelan sierpski w latach podanych wyżej, ale czas jego urzędowania był zapewne dłuższy, nie można jednak wykluczyć, że poprzedzał go jeszcze ktoś dotąd nieznany.


  4. Paweł z Gradzanowa h. Prawdzic (ok. 1458-1462).
    Brat Ninogniewa wojewody płockiego, po podziale dóbr z bratem w 1449 r. był współwłaścicielem Gradzanowa wraz z bratem Tomaszem i Brwilna z Ninogniewem, posiadał ponadto Cyndaty, Krzeczanowo i Siemiątkowo.
    Jako kasztelan sierpski odnotowany jest tylko w latach 1458 (24 VII) i 1461 (20 VII).


  5. Jan z Koziebród h. Boleścic (ok. 1462-1468).
    Był synem Bartłomieja stolnika płockiego, a żonaty był z Anną Kryską , siostrą Ninogniewa i Pawła. Od 1440 r. był dworzaninem książęcym, w 1452 r. otrzymał od księcia Władysława dom w Płocku.
    Kasztelanem sierpskim został zapewne już na przełomie 1461/62 po śmierci Pawła z Gradzanowa i pełnił swą funkcje przynajmniej do 1468 r. lub może nieco dłużej, następnie objął kasztelanię raciąską i zmarł po 7 III 1479 r.


  6. Andrzej z Kanigowa h. Lubicz (1468-1478).
    Syn Piotra zwanego Dzieweczka, podsędka zawkrzańskiego i nieznanej z imienia córki Sasina kasztelana wyszogrodzkiego h. Prawdzic, który zginął pod Nikopolis wraz z synem Rolandem w 1397 r.
    Podczaszym płockim został w 1462 r., kasztelanem sierpskim między 1468 a 1471, pełnił tę funkcję przynajmniej do roku 1478.


  7. Jan Łach z Kinik h. Prawdzic (ok. 1480-1505).
    Syn Mikołaja Niemierzy kasztelana raciąskiego i jego drugiej żony Doroty.
    7 I 1505 r. jako kasztelan sierpski został wyznaczony przez króla Aleksandra do załatwienia sporu tenutariusza Raciąża Mikołaja Kossobudzkiego kanclerza kapituły płockiej z mieszczanami raciąskimi.
    Kasztelanem sierpskim był zapewne już od 1480 r., występuje także w 1594 r., kiedy to jego matka Dorota podzieliła majątek między trzech synów i cztery córki.


  8. Bernard z Piastowa h. Boleścic (ok. 1506-1510).
    Jedyna wzmianka o nim pochodzi z dokumentu na temat darowizny dla klasztoru dominikanów w Płocku z roku 1515. Prawdopodobnie był dworzaninem księcia Janusza II i jego podkoniuszym w latach 1478-1488. Ponadto pełnił poselstwo do wojsk polskich walczących na Warmii w 1478 r. w sprawie zajęcia kilku wsi na Zawkrzu oraz w 1480 r. do Wielkiego Mistrza.
    Prawdopodobnie był mianowany kasztelanem ok. 1506 i pełnił swój urząd do śmierci ok. 1510 r.


  9. Sieprski Prokop h. Prawdzic (ok. 1510-1515).
    Syn Andrzeja podkomorzego płockiego, chorąży i starosta płocki. Chorążym został po objęciu kasztelanii płockiej przez Tomasza Bartnickiego a starostwo otrzymał ok. 1507 r. Przez cały czas pełnienia swego urzędu starosty w źródłach płockich tytułowany jest tylko starostą i chorążym płockim, ale na podstawie bardzo rzadkich informacji, można wnioskować, że krótko był także kasztelanem (nazwano go tak w piśmie kancelarii królewskiej z 1542 r.).
    Był żonaty z Elżbietą Obornicką z Gaju, córką Andrzeja sędziego poznańskiego i Barbary córki Jakuba ze Strzyg h. Świnka kasztelana rypińskiego, a siostrą Wojciecha wojewody płockiego h. Awdaniec (1510-1512) i Grzegorza z Gaju i Sarnowa.


  10. Kryski Piotr h. Prawdzic (1515-1519).
    Syn Ninogniewa wojewody płockiego i Anny Boglewskiej. Wraz z bratem Bartłomiejem zapisał się na Uniwersytet Krakowski w 1502 r., gdzie przebywał do 1507 r.. Po śmierci ojca, choć nie uzyskał stopnia akademickiego, wrócił do domu i wraz z bratem Pawłem dziedziczył na Drobinie i okolicznych wsiach.
    Po śmierci Prokopa Sieprskiego został kasztelanem sierpskim i starostą płockim. W 1519 r. został kasztelanem płockim.
    Przewodził pospolitemu ruszeniu województwa płockiego w wojnie z Zakonem Krzyżackim.
    Po zdobyciu Działdowa 30 IV 1520 r. został tam starostą, zaś 14 V tego roku otrzymał zapis 600 florenów na dzierżawie mławskiej.
    Zmarł w nieznanych okolicznościach przed 7 XII 1520 r., kiedy to starostwo działdowskie otrzymał chorąży płocki Zygmunt Łaszewski.


  11. Wieczfiński Jan h. Prus II (1517-1521).
    Syn Junoszy z Wieczfni, student Uniwersytetu Krakowskiego (1499), notariusz kurii bpa płockiego Wincentego Przerembskiego, a następnie bpa Erazma Ciołka, pleban w Janówcu (1506), kanonik kolegiaty pułtuskiej (1508-1509).
    W 1510 r. jego najstarszy brat Mikołaj podarował mu przyznane sobie dobra Wyrzywilki obok Wieczfni, odebrane Janowi i Feliksowi Chrzewskim, za niestawienie się na wyprawę mołdawską w 1497 r. Od tego momentu szybko zaczął robić świecką karierę urzędniczą. W latach 1511-1512 uzyskał przyznanie sobie dóbr odstąpionych przez brata Mikołaja, przez sąd ziemski zawkrzański i płocki oraz potwierdzenie królewskie tych wyroków. 8 IV 1512 r. został wojskim płockim, zaś 8 VIII uzyskał notariat ziemski płocki - wkrótce potem w kancelarii królewskiej był pisarzem. W początku 1519 r. Anna Melsztyńska (córka Spytka z Melsztyna kasztelana zawichojskiego h. Leliwa i Katarzyny Giżyckiej córki Wincentego marszałka księcia płockiego Władysława, żona Mikołaja Kamienieckiego wojewody krakowskiego i hetmana koronnego), po śmierci mężą i brata Jana w 1519 r., uczyniła go - nazywając swym bratem - jednym z opiekunów dóbr swej dożywotniej tenuty Czchowa. Jedynym wyjaśnieniem tego pokrewieństwa jest przyjęcie, że jego matka była nieznaną z imienia siostrą Katarzyny Giżyckiej, córki marszałka Wincentego. 31 VII 1519 r. roku uzyskał od króla pozwolenie na lokację miasta w Karniszynie i ufundował w nim kościół, początkowo filialny, później parafialny.
    Kasztelanem sierpskim został 16 V 1517 r. po Piotrze Kryskim, a po jego rychłej śmierci kasztelanem płockim 23 I 1521 r. 11 X 1517 r. znajdował się w Działdowie.
    W 1522 r. ożenił się z Anną Sokołowską z Wrzącej h. Pomian, wdową po Zbigniewie Wilkanowskim, staroście bratiańskim. Miał z nią 2 synów i 4 córki. Dwukrotnie brał udział w poselstwie na Węgry w 1524 i 1527 r. Gromadził także dalej majątek wykupując Mławę z rąk Pawła Kryskiego w 1525 r. Otrzymał także starostwo nowomiejskie k. Płońska w 1527 r.
    Zmarł przed 1 IV 1535 r.


  12. Niszczycki Mikołaj h. Prawdzic (1521-1538).
    Syn Andrzeja wojewody płockiego i Jadwigii Oporowskiej (ok. 1490-1542). Był studentem Uniwersytetu Krakowskiego od 1505 r. Przed 1515 r. został plebanem, jako kleryk niższych święceń, w rodzinnym Krysku. W 1518 r. zrezygnował z drogi duchownej, wybierając karierę świecką. 17 IV 1519 r. otrzymał wykupione przez ojca starostwo płockie z Bielskiem i 6 okolicznymi wsiami. Pozostało ono w jego ręku do 1530 r., kiedy to przejął je Feliks Szreński.
    Kasztelanem sierpskim został po 23 I 1521 r., pozostając na tym stanowisku do 1538 r., aby po wielu staraniach uzyskać palację bełską.
    Najprawdopodobniej przewodniczył pospolitemu ruszeniu na wojnę wołoską pod Lwów w 1537 r.
    W 1529 r. ożenił się z Katarzyną Brudzewską h. Pomian, siostrą Mikołaja, wojewody łęczyckiego, ożenionego z Elżbietą córką Prokopa z Sierpca. Z małżeństwa tego miał syna Stanisława (zmarł młodo) i 4 córki.


  13. Kossobudzki Mikołaj h. Pobóg (1538-1545/46).
    Syn Macieja podstolego płockiego z Niedarzyna, pisarz ziemski zawkrzański i płocki. Był także dzierżawcą dziesięcin biskupich w kluczu raciąskim.
    Ożeniony był z Małgorzata Butkowską h. Jastrzębiec. Jedna z jego trzech córek - Jadwiga była żoną Bartosza Paprockiego. W latach 1537-1544 spławiał zboże do Gdańska.
    Zmarł przed r. 1546.


  14. Strzałkowski Jan h. Prus (ok. 1546-1553).
    Syn Jana z Miszewa Strzałkowskiego. Był właścicielem Strzałkowa k. Mławy, części Węgry i Obrębu. Ożenił się z Małgorzatą, najstarszą córką Andrzeja Sieprskiego, wojewody rawskiego.
    Kasztelanem sierpskim został ok. 1546 r., zmarł zaś przed 14 V 1553 r.
    Z małżeństwa z Małgorzatą miał 2 synów: Jan i Andrzej oraz córka Katarzyna. Synowie znaleźli sie wśród pierwszych uczniów Kolegium Jezuickiego w Braniewie, córka Katarzyna została żoną Jurgiana (Grzegorza) Nowodworskiego, a po jego śmierci Jana Gembarta.


  15. Garwaski Paweł h. Grzymała (1553-1560).
    Syn Jana, podczaszego płockiego i Zofii Dzierzgowskiej, siostry prymasa Mikołaja. W służbie arcybiskupa gnieźnieńskiego był starostą zamku i klucza uniejowskiego.
    Dzięki protekcji wuja otrzymał kasztelanię sierpską, będąc przedtem cześnikiem płockim. Jego żoną była Elżbieta Kucieńska h. Ogończyk, siostra Jerzego, sekretarza i dworzanina króla Zygmunta Augusta.
    Właśnie Jerzy został następcą na kasztelanii sierpskiej po śmierci Pawła (przed 12 IV 1560 r.).
    Synami Pawła i Elżbiety byli Stanisław i Paweł, kolejno kasztelani płoccy.


  16. Kucieński Jerzy h. Ogończyk
    Syn Mikołaja, wojewody rawskiego, dworzanin i sekretarz królewski.
    Kasztelanem sierpskim został 12 IX 1560 r., zmarł 18 VII 1561 r.


  17. Dembowski Andrzej h. Jelita (1561-1563).
    3 VII 1560 r. był jeszcze chorążym łęczyckim (1554-1560).
    Jako kasztelan sierpski potwierdzony jest 24 V i 23 X 1563 r. w regestrach komory celnej we Włocławku - spławiał wówczas do Gdańska przeciętnie 24 łaszty zboża.
    W latach 1563-1567 był kasztelanem brzezińskim, zaś w okresie 1567-1579 starostą łęczyckim.
    Zmarł jako kasztelan sieradzki w 1579 r.


  18. Narzymski Mikołaj h. Dołęga (1563-1571).
    Syn Jakuba, kasztelana płockiego i Katarzyny Radzikowskiej h. Ogończyk, kasztelanki dobrzyńskiej. Jego żoną była siostra Anzelma Gostomskiego wojewody rawskiego. W latach 1561-1562 oskarżany był przez kapitułę płocka o sprzyjanie herezji i przyjmowanie Komunii św. pod dwiema postaciami w Narzymiu w Prusach.
    Kasztelanem sierpskim został prawdopodobnie już w 1563 r. na sejmie warszawskim.
    W 1567 r. miał zatarg z Gabrielem Grabowieckim, ochmistrzem królowej, a w 1569 r. wiódł spory z mieszczanami w Mławie, jako posiadacz wójtostwa mławskiego. 16 III 1570 r. był obecny w Płocku wśród witających biskupa Piotra Myszkowskiego przy jego uroczystym objęciu katedry.
    Zmarł prawdopodobnie w 1571 r., pozostawił 2 synów Jana i Mikołaja.


  19. Krasiński Wojciech h. Ślepowron (1572-1590).
    Syn Jana, stolnika ciechanowskiego i Katarzyny z Miszewskich z Miszewa Murowanego h. Lubicz, brat Franciszka, biskupa krakowskiego. W 1561 r. był dworzaninem bpa Andrzeja Noskowskiego a następnie dworzaninem królewskim. Sprawował urząd chorążego ciechanowskiego, był także cześnikiem ciechanowskim w latach 1569-1572.
    Kasztelanem sierpskim został zapewne jeszcze z nominacji króla Zygmunta Augusta, skoro w grudniu 1572 r. z tym tytułem wniósł protest w grodzie płockim przeciw uchwale sejmiku raciąskiego w sprawie sędziów kapturowych.
    W 1575 r. uposażył prepozyturę w Krasnem dla proboszcza i 2 wikariuszy w nowo pobudowanym murowanym kościele p. w. św. Jana Chrzciciela, Podwyższenia Krzyża Świętego i Wszystkich Świętych. W farze ciechanowskiej w 1586 r. ufundował oficjum o Męce Pańskiej na czynszu od 8000 flor. zapisanych na wsi Zalesie.
    Z małżeństwa z Zofią Ciemniewską h. Prawdzic miał syna Mikołaja, późniejszego podkomorzego różańskiego.
    Zmarł w 1590 r., pochowano go w Krasnem.


  20. Krasiński Stanisław h. Ślepowron (1590-1593).
    Syn Andrzeja sędziego ciechanowskiego i Katarzyny z Czernickich h. Jastrzębiec. Kształcił się na dworze stryja biskupa Franciszka. W 1575 r. był dworzaninem królewskim, odbył podróż do Włoch, Sycylii i na Maltę, przebywał także na wybrzeżu Afryki.
    Po powrocie do kraju ożenił się z bratanicą biskupa przemyskiego Wojciecha - Małgorzatą, córką Mikołaja h. Dołęga, skarbnika płockiego. W wyniku tego małżeństwa odziedziczył Staroźreby. W 1583 r. został chorążym płockim, w 1586 r. kasztelanem ciechanowskim.
    Po śmierci stryja Wojciecha został kasztelanem sierpskim. Następnie kolejno był kasztelanem podlaskim (1593), płockim (1596) i wojewodą płockim (1600-1617).
    Jego druga żona Anna i synowie wystawili mu pomniki w katedrze płockiej, Krasnem i Łomży.


  21. Goślicki Walenty h. Grzymała (1593-1596).
    Syn Andrzeja, brat Wawrzyńca - biskupa poznańskiego. Był komornikiem płockim oraz podsędkiem płockim w latach 1577-1584.
    Od 1593 r. pełnił funkcję kasztelanem sierpskiego.
    Z małżeństwa z Koziebrodzką h. Jastrzębiec miał syna Jana i córkę Annę.
    Zmarł w Krakowie, pochowano go w kościele klasztornym w Mogile, gdzie ma nagrobek.


  22. Podoski Jan h. Junosza (1596-1597).
    Syn Jana sędziego ciechanowskiego i Doroty Broskowskiej h. Ślepowron. Ożenił się z Małgorzatą Kobylnicką h. Prawdzic, córką Stanisława - chorążego Zakroczymskiego. Jego braćmi byli Łukasz - prepozyt gnieźnieński i dyplomata oraz Marek - prepozyt głuszyński, kanonik poznański i płocki.
    To właśnie jego testament z 1590 r. wymienia Jana jako kasztelana sierpskiego.


  23. Radzanowski Stanisław h. Prawdzic (1597-1606).
    Syn Andrzeja i Anny Gołyńskiej h. Prawdzic. Jego żoną była Anna, siostra św. Stanisława Kostki. W 1597 r. występuje jako chorąży płocki.
    W XI 1598 r. przy okazji prezenty do ołtarza św. Mikołaja w kolegiacie pułtuskiej wystąpił już jako kasztelan sierpski i pozostał nim do początku 1606 r. 15 III 1606 r. wspomniany jako zmarły.
    Razem z żoną pochowani zostali w kościele w Radzanowie. Jego córka Anna była żoną Feliksa Żelskiego, starosty dobrzyńskiego. W listopadzie 1603 r. Anna z Brudzewa Latalska wyznaczyła Stanisława jednym z wykonawców swego testamentu.


Opracowano na podstawie ustaleń ks. T. Żebrowskiego.


Zauważyłeś błąd na stronie?

[x]
O nas | Napisz do nas ^^ do góry


Wszelkie materiały, artykuły, pliki, rysunki, zdjęcia (za wyjątkiem udostępnianych na zasadach licencji Creative Commons)
dostępne na stronach Sierpc online nie mogą być publikowane i redystrybuowane bez zgody Autora.