logo Sierpc online

Newsy | Ogłoszenia | Forum Dyskusyjne | Księga pozdrowień | Hyde Park Zaloguj się | Rejestracja

Co proponujemy:
O mieście
Historia
Kultura
Zabytki
Informator
Sport
Sierpeckie linki
Galeria zdjęć
Archiwum
Strona główna




Newsy Sierpc online - Archiwum
Komentarze | Dodaj własny komentarz Newsy Sierpc online - Archiwum

SIERPECKI KIRKUT - SPRAWA, O KTÓREJ TRZEBA GŁOŚNO POWIEDZIEĆ

2007-03-01

Ogólny widok na zniszczone macewy...
Ogólny widok na zniszczone macewy...

Sierpc w swej historii był miastem czterech religii i czterech kultur. Polacy to katolicy, Żydzi - wyznawcy judaizmu, Niemcy - protestanci i Rosjanie - prawosławni. Dwie wojny światowe radykalnie zmieniły ten obraz. Sierpc od ponad półwiecza ma jednorodny kulturowo i religijnie charakter. Jednakże po Żydach, Niemcach i Rosjanach zostały materialne ślady w postaci budowli i cmentarzy. My, żyjący w dzisiejszym Sierpcu, nie uciekniemy od choćby krótkiej refleksji na temat tego, co minęło. Konieczne jest postawienie na forum publicznym kilku pytań i sformułowanie na nie odpowiedzi. Pytania brzmią następująco: czy warto podtrzymywać pamięć o przeszłości, czy warto ją badać i ustalać dokonania pojedynczych osób i grup społecznych, kto ma zadbać o utrwalanie śladów przeszłości. Skoro wszystko "jest nasze", to czemu ma służyć przypominanie, że np. budynek Sądu Rejonowego to dawna cerkiew, kościół "szkolny" to pozostałość po niemieckich ewangelikach, kamienice przy Płockiej 1 i 8 należały do Żydów, itp?

Takie są pytania.

Badanie przeszłości i upowsze­chnianie wiedzy na ten temat jest naszym moralnym obowiązkiem wobec przeszłych pokoleń, jest oddaniem sprawie­dliwości dla ich pracy i otrzymanej spuścizny. Ze względów moralnych nie wolno zachowywać się tak, jakby świat zaczął się od nas.

Jest lokalna sprawa, którą trzeba przedyskutować i podjąć działania, tym bardziej że po wejściu Polski do Unii dokonało się nasze faktyczne otwarcie na Europę i świat. Tą sprawą są miejsca pochówku Żydów i Niemców. Chciałbym w pierwszej kolejności poruszyć sprawę cmentarza żydowskiego na osiedlu Jagiełły. W Sierpcu Żydzi mieszkali ponad 500 lat i kolejne pokolenia swych zmarłych grzebali za miastem nad Sierpienicą na tzw. kirkucie. Podczas okupacji hitlerowcy zniszczyli kirkut, zabierając macewy do utwardzania chodników. Po wojnie nowa władza poleciła przewieźć ocalałe nagrobki z powrotem na cmentarz. Zostały one bez ładu powtykane w jego centralnej części, którą z czasem ogrodzono drucianą siatką. Powoli jednak w świadomości społecznej teren poza częścią ogrodzoną zaczął być postrzegany jako nieużytek, który warto zagospodarować pod budownictwo indywidualne. Rozrastające się osiedle Jagiełły od strony północnej naruszyło nawet skraj kirkutu, co zapewne wynikało z błędu planistów.

Polskie prawo nie przewiduje obowiązku dbałości władzy o cmentarze wyznaniowe, a za taki cmentarz był i jest uznawany sierpecki kirkut. W Sierpcu Żydów jako zorganizowanej i rozpoznawalnej społeczności nie ma od 1948 roku i nie bardzo komu poza lokalną władzą było się cmentarzem zajmować. Opieka nad kirkutem z tego powodu była sprawowana na poziomie minimalnym.

W 60-tą rocznicę wybuchu II wojny światowej dokonano uroczystego otwarcia kirkutu, którego ogrodzenie siatką całej 2,5 ha powierzchni sfinansowali pobożni Żydzi (chasydzi) mieszkający na Zachodzie. Jeden z nich przedstawiał się jako wnuk (lub prawnuk) sierpeckiego rabina.

Dziś kirkut wygląda na bardzo zaniedbany. Siatka została skradziona, a policja nie wykryła sprawców, drewniany dom przedpogrze­bowy zawalił się, cały teren porastają drzewa i krzewy, w trawie walają się śmieci. Najwidoczniej mieszkańcy osiedla Jagiełły teren "wielkiego" cmentarza traktują jako nieużytek, a za cmentarz uważają centralną część placu, gdzie w ziemi tkwią połamane macewy.

Nie powinno się przedłużać tego stanu rzeczy. Kirkut należy uporządkować i roztoczyć nad nim stałą opiekę. Do takiego wniosku doszła grupa osób, która postanowiła zająć się sprawą cmentarza żydowskiego, który należy potraktować jako lokalne dziedzictwo kulturowe. Do grupy tej weszli: Kazimierz Czermiński - radny miejski, Jerzy Pufelski - geodeta powiatowy, Paweł B. Gąsiorowski - autor "Nekropolii Ziemi Sierpeckiej", Jerzy Babecki - przedsiębiorca budowlany oraz Zdzisław Dumowski - prezes TPZS. 1 marca br. w towarzystwie insp. Piotra Kiciaka z płockiej delegatury Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dokonano oględzin kirkutu i sformułowano szereg wniosków.

  1. Działania doraźne sprowadzają się do oczyszczenia i uporządkowania cmentarza oraz ponownego ogrodzenia.

    Działania perspe­ktywiczne to przekształce­nie kirkutu w park cmentarny z alejkami i nasadzeniami tak, aby teren mógł być wykorzystywany przez mieszkańców osiedla. Działanie takie wymaga sporządzenia szczegółowego planu zagospodarowania przestrzennego w porozumieniu z gminą żydowską.

    Warto rozważyć możliwość przeniesienia domu przedpogrze­bowego na skansen i docelowo jego rekonstrukcję.

  2. Należy dążyć do powołania Komitetu Opieki nad Kirkutem w Sierpcu z udziałem władz miejskich oraz Gimnazjum i Liceum Katolickim im. Biskupa Leona Wetmańskiego, ponieważ zarówno burmistrz Marek Kośmider jak i ks. Jan Oleszko dali już liczne dowody swego zainte­resowania dla utrwalania śladów przeszłości, w tym śladów po sierpeckich Żydach.

Na koniec zachęcam wszystkich do odwiedzenia sierpeckiego kirkutu.



Zobacz galerię zdjęć dalej

Tagi: kirkut Sierpc


Zdzisław Dumowski









Komentarze do artykułu: [17]


mieszkanka
2007-03-09 21:28:49 - Polecam na Google "Kirkuty w Polsce", a przekonacie się, że inne miasta mają te same problemy co Sierpc.Są w Polsce miasta, które do 60r. pozbyły się tych cmentarzy dokończając dzieło hitlerowców, budując na tych terenach boiska, domy kultury, kina i inne obiekty.W małych miastach było to trudne do wykonania bo kirkuty były daleko za miastami, ale przyzwalano na wykorzystywanie macew na cele budowlane przez mieszkańców.Je­dni brali z biedy inni z nienawiści, ale nawet jeśli w Sierpcu stoją domy na macewach to śpijcie spokojnie, dla Żydów najważniejsze jest to co w ziemi, dla Żyda pomnik nie jest ważny.Popieram apel p.Dumowskiego, jesteśmy dumnymi chrześcijanami i szacunek dla zmarłych, to jest nasz obowiązek nr jeden.Zmarli Niemcy, Żydzi, Ruscy czy inni wszyscy są tylko "zmarłymi", bój się żywych, a nie umarłych.Dla pobożnych Żydów cmentarz będzie istniał zawsze, aż do końca świata nawet gdyby ktoś go zniszczył.Pan jako Sierpczak-historyk zrobi to najle­piej.Życzę cierpliwości.


wyborca
2007-03-08 07:59:17 - Dumowski - hipokryta. dlaczego wycina się wpisy odośnie opinii wyborców nt tego pana.


czytelnik
2007-03-06 14:24:48 - Panie redaktorze, czy Pan zadał sobie kiedyś pytanie:czy kirkut jest potrzebny mieszkańcom, co z tego mają?Jeśli byłby potrzebny to zaraz po wojnie byłby odbudowany.Dopiero po 15 latach ustawiono ponad setkę resztek macew na wniosek Żydów, a gdzie reszta z 2,5 ha.Takich pytań dlacze­go?kto?gdzie?ile? można zadawać bez końca.Wystarczy wystąpienie p.Kwaśnie­wskiego na Biłostoczczyźnie, Sierpc tego nie potrze­buje.Idąc Pana myślą jedynm sposobem na zkończenie tej wiekowej sprawy jest zasadzenie drzew np. brzozy w kształcie gwiazdy.Kirkut jest kwadratem i bardzo ładnie to wyjdzie.Brzoza jest tania i szybko rośnie i nada nastroju dotychczasowemu cmentarzowi.Re­sztę zrobi czas.


a..ita
2007-03-05 11:25:45 - Proponuje - zamiast inwestować w Żydostwo zainwestować w biedne dzieci z rodzin patologicznych których jest mnóstwo w Sierpcu.


Mieszkaniec miasta
2007-03-04 23:17:52 - Ale poruszenie Pan zrobił tym artykułem, no i b.dobrze.Panie Zdzisławie mam wielką prośbę jak pan będzie pisał odpowiedź na posty, proszę opublikować fotografię Kirkutu z lat międzywoje­nnych, bardzo proszę.(jeśli nie to gdzie szukać? )


Administrator to se może.
2007-03-04 21:54:39 - Niech sobie kasuje, co zechce. Ludzka opinia i tak zobaczy dzienne światło. Tu nie chodzi o walkę z jakimś tam Administratorem. Poważne opinie, a nie buńczuczne pyskówki, przetrwają. Jeśli nie na tym Forum to na innym. To FORUM jest dla ludzi mądrych, którzy mają wiedzę i chcą coś istotnego powiedzieć, zwyczajne szczekanie, niestety najczęściej tu obserwowane, jak wobec karawany nie ma sensu. Administratorowi trzeba oddać szacunek za udostępnienie możliwości wypowiedzenia się w nieskrępowany (anoniomowy) sposób. Głupcy zaś wykorzystują tę możliwość do bezkarnego ujadania, a tak robią psy łańcuchowe. Trzeba też coś o tym wiedzieć. To był wstęp. Skorzystajcie więc z możliwości zabrania głosu na istotne tematy. Takiego dobrego duszpasterza jak przywoływany na tym Forum ks. Jan, (jedyny, bo inni są bez wyrazu)to Sierpc jeszcze nie miał! Jego poglądy i odwaga i wszechstronna działalność zaskakują. Jego postawa jest powszechnie akceptowana!


lotos
2007-03-04 21:28:18 - Panie Zdzisławie. Tematyka, którą pan podnosi mogłaby znaleźć się w jakimś godnym miejscu. Ta strona internetowa powiązana z niby-forum charakteryzuje się tym, że Administrator realizuje jakąś swoją politykę. W ramach tej polityki gwarantuje anonimowość wpisującym albo, co o wiele bardziej prawdopodobne, sam dokonuje wpisów. Zagwarantowane jest więc, że temat, stosownie do charakteru tej strony, zostanie ośmieszony, zbrukany i zeszmacony. Chyba nie warto uprawiać jakiejkowiek publicystyki godząc się na publikowanie w tak nieodpowiednim miejscu. Niech się ta strona zeszmaca na własny rachunek, bez łączenia tego z czyimkolwiek nazwiskiem.


Panie Zdzisławie
2007-03-04 21:22:00 - Jest godnym szacunku i poważania tematyka, którą się Pan tym razem zajął. Dzisiejsi mieszkańcy Sierpca przeważnie nie mają większego pojęcia o Żydach. Ten Naród na przestrzeni wieków zasłużył sobie na wygnanie z Hiszpanii w końcu XV wieku, został wygnany z Rosji na początku XX wieku (patrz "Skrzypek na dachu")i doznał wielu pogromów. Niemcy jako naród są najnowszym przykładem stosunku do Żydów. To nie Hitler, to cały Wielki Niemiecki Naród w środku Europy zajął stanowisko wobec Żydów. Proszę też zapytać najstarszych mieszkańców naszego Miasta, jak Ich wspominają. Źle wspominają. Pamięć o prawie połowie mieszkańców wyznania mojżeszowego naszego Sierpca nie jest dobrym wspomnieniem. Żydzi byli butni, aroganccy, zarozumiali. Gardzili Sierpczanami-Polakami i ich wykorzystywali. Jest zrządzeniem historii, że tak się stało i dziś nie mamy w Sierpcu Żydów. I dobrze. Niech sobie żyją gdzie indziej. Niech wyciągają wnioski z własnej historii. Ich losem, co jest przesłaniem wynikającym ze zrozumienia Biblii, jest żyć w diasporze, w rozproszeniu. Tak jest lepiej dla wszystkich, głównie dla Żydów. Zaś do dzieci grających w piłkę na żydowskim cmentarzu, a raczej do ich rodziców należy wysłać imienny list z prośbą aby zaniechali profanacji grobów. Robią to zresztą w niewiedzy lub z głupoty i przekory. Taki list powinien wysłać pan burmistrz Marek Kośmider. To jest koszt mniejszy niż naprawa zniszczonej siatki ogrodzeniowej żydowskiego cmentarza. W okół książki o historii i zagładzie sierpeckich Żydów, wydanej z inicjatywy ks. Jana Oleszki i w znacznej części za pieniądze Burmistrza będzie jeszcze wiele dyskusji. Powyższe, na tym forum, wypowiedzi są trochę mało rzeczowe i zbyt emocjonalne, powiem nawet pozbawione kultury słowa. Ale dobrze. Trzeba się z tą przeszłością rozliczyć. Każdy ma prawo się wypowiedzieć. Panu, panie Zdzisławie zazdroszczę odwagi, mam za to poważanie, bo ja podpiszę się imieniem i nazwiskiem może dopiero następnym razem.


student
2007-03-04 20:39:55 - Witam Pansta, tak sie sklada ze jestem mieszkancem osiedla Jagielly juz prawie 20 lat a zeby bylo ciekawiej ze swojego okna mam widok na poruszany w artykule cmentarz. Od szostego roku zycia obserwuje co sie sie tu dzieje i napewno jest to dobry pomysl aby cmentarz ten odnowic. Chcialem tu stanac w obronie mieszkancow osiedla poniewaz mowicie Panstwo ze byl on i jest nadal przez nas dewastowany. NIEPRAWDA! Przez wszystkie te lata bylo to miejsce do "spotkan". Zwlaszcza latem tereny te byly oblegane przez mieszkancow tzw blokow awaryjnych z ulicy Reymonta, ktorzy to calymi rodzinami chodzili zarzywac kapieli w naszej Sierpienicy. Zostawiali oni rozne smieci poczawszy od puszek i butelek a konczac na rzeczach sluzacych do bardziej zorkosznych uciech, ktore wzmogly sie po oproznieniu roznego radzaju napojow. Wiem ze okoliczni sasedzi przez te lata starali sie utrzymywac porzadek dzwoniac po policje, ale jak wiemy nie wystarczy to na dlugo. Jako mlody czlowiek mysle ze nie warto wkladac zbyt wiele srodkow na ten cel poniewaz za jakis czas mozemy sie zawiesc odwiedzajac kirkut. Mam propozycje aby ograniczyc sie narazie do uprzatniecia zbednych smieci oraz ewentualnego wykarczowania zarosli. Przeznaczmy przeniadze lepiej na wspomniane juz niedozywione dzieci lub np na wyremontowanie jakiegos odcinka drogi poniewaz po tym odcinku bedziemy jezdzic wszyscy, a sa miejsca, gdzie mozna urwac kolo. Lokowanie nadmiernych srodko w tym mijscu nic nie da, planowane sciezki zarosna po jakims czasie lub zostana zozkradzione. Przez tyle lat widzialem ludzi ktorzy wycinali slupki na zlom, bo nie miali za co kupic dzieciom chleba, ktorzy ciagneli kazdej zimy cale pnie drzewa wyciete nad rzeka, bo nie mili czym pali. Bedzie to i kolejnej zimy tylko juz nie po zmarznietej zemi a po ewentualnych alejkach. Pozdrawiam


przezyj to sam
2007-03-04 17:29:37 - Panie Dumowski, mam nadzieje ze nie jest to tylko akcja na rzecz mydlenia oczu i proba tlumaczenia sie z dziesiatkow lat zaniedban i wypaczen historii w stosunku do innych narodowosci mieszkajacych na terenie Sierpca i powiatu. Obrazy nie klamia. Kirkut byl zawsze zaniedbany, zarosniety trawa z powywracanymi nagrobkami. Pasiono tam bydlo i to pamieta rowniez Pan chodzac jako maly chlopiec kapac sie nad rzeke.Dla wszystkich byl kirkut czym nieznanym, niezrozumialym, gdyz Zydzi i Niemcy to kiedys temat tabu ktory nie wolno bylo poruszac. Zmienily sie czasy, zmienila sie propaganda. Wrocili Zydzi do swoich grobow, ogrodzili teren. Nie zmienila sie tylko mentalnosc Sierpczan. Rozkradziono ogrodzenie a z kirkutu ponownie zrobiono wysypisko smieci. Bo wszystko jest nasze....Bo nie ma juz Zydow, bo nie ma juz Niemcow. Mozna krasc, niszczyc, dewastowac. Bo nie nasze­....Logika kolchozu dalej pokutuje w mysleniu i dzialaniu calych spolecznosci. Ta logike powiela rowniez Pan stawiajac pytanie czy warto podtrzymywac pamiec o przeszlosci skoro wszystko jest nasze ?.. Kolchoz w mysleniu i przetwarzaniu historii stworzyla szkola i byly system. Wszyscy wyksztalceni przez system przekazuja ten schemat dalej mlodym pokoleniom. Mysle, ze w czasach jednoczenia sie narodow Europy, przemie­szczania sie milionow ludzi ze Wschodu na Zachod , podobnie jak to bylo przed wiekami tylko w odwrotnym kierunku, nalezy zaznaczyc slady istnienia innych kultur i narodow na tym terenie i nie tylko.Jest powinnoscia wladz zadbanie o historyczne juz miejsca kultu spolecznosci zydowskiej i niemieckiej oraz rosyjskiej Obrazy nie myla, zdjecia grobow cmentarzy niemieckich w Osowce i Bialasach rowniez. Czekam na dalsza kolejnosc Panskich dzialan i wypowiedzi.


wyborca
2007-03-04 03:24:45 - odwracanie kota ogonem - pamiętamy za czyjej kadencji postawiono na kirkucie boisko i zablokowano zwrot budynku izraelitom


znajomy
2007-03-04 00:37:28 - Panie Zdzichu. Ponieważ jak Pan sam zauważa, jesteśmy w Europie i musimy teraz już otwarcie o wszystkim mówić, to mam takie tematy, niewydumane, niezastępcze, nie obce, ale nasze własne. Proszę opisać problem polskich - Sierpeckich dzieci niedożywionych i zaniedbanych, brudnych ulic i posesji, które wyraźnie nas wyróżniają w zestawieniu z czystymi ulicami niemieckimi. Może być też temat braku punktualności i dziwnych obyczajów w polskich instytucja, gdize dzień zaczyna się od picia kawy i w czasie dniówki jeszcze robi się dwie takie uczty na koszt podatnika. Takich tematów jest mnóstwo, tylko trzeba trzeźwo spojrzeć, zastanowić się i zobaczyć. Naprawdę tych "odchyłek" jest mnóstwo. Pan jako polonista powinien te tematy podjąć, a zastępcze, wydumane można zostawić innym, mniej ambitnym pismakom.


Polak
2007-03-04 00:29:36 - Najlepiej, żeby cmentarzami żydowskimi zajęli się żydzi, a cmentarzami niemieckimi niemcy. Tak jak polacy zajmują się polskimi cmentarzami (nie tylko w Polsce, ale np. i na Litwie, Ukrainie czy w Rosyi). To jest najlepsze rozwiązanie, bo nikt do nikogo nie ma pretensji, a nawet co niektórzy wolą, żeby obce nacje zostawiły im osobiście problem ich przodków. Chyba nie ma problemu? Chyba, że chcemy go sztucznie rozdmuchiwać.


mieszkaniec II
2007-03-03 23:50:32 - Z uwagą przeczytałem pański artykuł, ale Panie Zdzisławie ile to już razy maglowany jest ten temat i tylko ogrodzenie i ogrodzenie i sam Pan widzi, że to nic nie daje.Trzeba wyjaśnić w jakiś przystępny sposób ludziom z osiedla co to jest za miejsce,a co za tym, było wiele lat wcześniej niż Oni tu postawili swoje posesje.Coś w tym jest, że jeszcze trochę i stałyby budynki mieszkaniowe na terenie kirkutu i wszystko byłoby normalnie­.Dlaczego tak jest?Czy ci mieszkańcy się wstydzą ,że mieszkają na "kierkucie",a nie na osiedlu Króla Jagiełły i dlatego jest ciągła dewastacja, śmiecenie i okradanie tego miejsca.A może Pan jako redaktor i historyk Ziemi Sierpeckiej przeprowadziłby wywiady lub reportaż z ludzimi, którzy mieszkają lub mieszkali koło Kirkutu np.przed II wojną i niech opiszą swoje refleksje sąsiedzkie z Tym miejscem.Niech ludzie się dowiedzą z ust tych mieszkańców, o obrzędach pogrzebowych, o samym cmentarzu i o ludziach tam pochowanych.Myślę, że to by pomogło w odzyskaniu szacunku dla tego miejsca.Łatwo jest przenieść pomnik lub nagrobek do muzeum, a reszta...??????Pozdrawiam.


Jurek mieszkaniec
2007-03-03 22:10:06 - Panie Zdzisławie w latach 65/66 byłem na pogrzebie ojca mojego kolegi.Posesja tych państwa znajdowała się tuż przy dziwnym dla mnie cmentarzu(nagrobki inne niż nasze).Mam pytanie, czy tam był jeszcze inny cmentarz czy tylko Kirkut?


__michelangelo__
2007-03-03 12:50:44 - To wszystko prawda. Także jestem za renowacją materialnych śladów innych kultur w naszym mieście. W całości popieram pomysł i mam nadzieję, że nie będą to słowa rzucone na wiatr. A propos materialnych śladów innych kultur, można by, na pozostawionych budynkach, takich jak sąd, czy kościół szkolny zamontować tabliczki, z krótkimi informacjami, co i kiedy się w tym budynku znajdowało: krótka historia, kalendarium, archiwalne zdjęcie. Weźmy przykład z większych miast, gdzie takie tabliczki istnieją i informują turystów o historii miasta. Przecież Sierpc to obecnie "Stolica Kulturalna Mazowsza". Wątpię, że władze miasta nie stać na taką formę wspierania kultury. Sierpc to nie tylko Skansen, lecz także godne uwagi, prawie 700 letnie miasto z wieloma zabytkami.


mieszkaniec
2007-03-03 11:11:07 - Szanuję przeszłość i historię, ale żyjemy tu i teraz. Kiedy w końcu rada miasta zajmie się bezpie­czeństwem swoich mieszkańców - TERAZ! Wystarczy popatrzeć na idące do szkoły dzieci ulicą Płocką od przejazdu kolejowego - czy dopiero tragedia obudzi wyobraźnię!!!




Administrator serwisu nie odpowiada za treść komentarzy
zamieszczonych na tej stronie przez internautów




Zauważyłeś błąd na stronie?

[x]
O nas | Napisz do nas ^^ do góry


Wszelkie materiały, artykuły, pliki, rysunki, zdjęcia (za wyjątkiem udostępnianych na zasadach licencji Creative Commons)
dostępne na stronach Sierpc online nie mogą być publikowane i redystrybuowane bez zgody Autora.