Powrót

Gurbski Wacław    

Pod koniec XIX wieku, po ukończeniu studiów prawniczych, przybył do Sierpca, gdzie otworzył biuro rejentalne (notarialne). Niezwykle pracowity, odpowiedzialny a jednocześnie tryskający energią, wkrótce zajął przodujące miejsce w elicie towarzyskiej i intelektualnej miasta. Przez ponad 30 lat był "mózgiem i duszą" inicjatyw obywatelskich na różnych polach. Działał jako inicjator i pierwszy prezes rady nadzorczej Towarzystwa Drobnego Kredytu (1901), rady nadzorczej Towarzystwa Spółdzielczego "Rolnik" (1913) i rady nadzorczej Spółdzielni "Zgoda"(1921). W 1906 roku był inicjatorem powstania koła Polskiej Macierzy Szkolnej w Sierpcu i jego prezesem (koło zorganizowało pierwszą szkołę początkową z polskim językiem nauczania i bibliotekę publiczną) a w 1908 r. organizatorem i pierwszym prezesem Oddziału Towarzystwa Naukowego Płockiego. Był też jednym z głównych inicjatorów i twórców Progimnazjum Męskiego Humanistycznego w Sierpcu (1916).

O wysokiej pozycji i autorytecie rejenta Gurbskiego w Sierpcu świadczą takie fakty, jak wybranie go, po wybuchu pierwszej wojny światowej na członka Gubernialnego Komitetu Obywatelskiego i przewodniczącego Rady Opiekuńczej w Sierpcu (organizacji charytatywnej sprawującej opiekę nad ofiarami wojny i uciekinie­rami). Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, pełnił obowiązki burmistrza Sierpca a w 1920 roku, po wybuchu wojny polsko-bolsze­wickiej, wybrano go na prezesa Miejskiego Komitetu Obrony Państwa. Lokal jego biura i dom Gurbskiego przez długie lata stanowiły nieformalne centrum ruchu obywatelskiego i społecznego w Sierpcu.

Wacław Gurbski, pochodzący z rodziny ziemiańskiej, był czołowym (obok Tomasza Siekluckiego) działaczem Narodowej Demokracji w powiecie sierpeckim, współorganizował w powiecie Obóz Wielkiej Polski. Po przewrocie majowym ostro krytykował politykę gospodarczą rządu, uwięzienie gen. Tadeusza Rozwadowskiego i zaginięcie gen. Włodzimierza Zagórskiego (m.in. na zjeździe powiatowym Związku Ludowo-Narodowego 4 września 1927 r.), co zantagonizowało go z sanacyjnymi władzami powiatowymi i zmusiło w latach 30-tych do zmiany miejsca pracy (otworzył notariat w Mławie). W przeciwie­ństwie jednak do wielu działaczy endeckich był daleki od zajadłego antysemityzmu, potrafił konstruktywnie współpracować z działaczami różnych opcji politycznych. Jak większość endeków był krytycznie nastawiony do polityki Niemiec wobec Polski, w związku z czym był represjonowany przez niemieckie władze okupacyjne w czasie I i II wojny światowej. W latach 1927-28 w Wymyślinie pod Sierpcem wybudował (dziś ulica Staszica) dom stanowiący dziś jeden z cenniejszych zabytków budownictwa w mieście. Powiązany był więzami rodzinnymi ze znanymi w Sierpcu rodzinami Gajzlerów (żonaty z Marią G.) i Ożarowskich.